Skip to main content
x

نام علمی :

Pistacia atlantica Subsp. mutica (Fish. & C. A. Mey.) Rech. F.

نام فارسی :

بنه، چاتلانقوش

خانواده :

Anacardiaceae

نام عربی :

بطم، بطم ساقس

2n :  

نام انگلیسی :

Turpentine tree, Terebinth tree

نام فرانسوی :

Terebinthe, Pistachier terbinthe

 

 

نوع رویشگاه :

مناطق ایران و تورانی

 

 

ارزش کاربری :

دارویی
صنعتی

 

 

 نوع خاک :

صخره ای
قلوه سنگی

 

 

توپوگرافی  :

کوهستان

 

 

اکوسیستم :

مناطق استپی

 

 

شماره شناسه  :

416

 

 

وضعیت تهدید :

توصیف گونه :

درختی کوچک به ارتفاع حداکثر تا 7 متر در زاگرس ولی در منطقه به صورت درختچه رشد می کند که تا 3 متر ارتفاع دارد. درختی خزان کننده و مقاوم به خشکی که در ارتفاعات این منطقه خشک در لابلای صخره سنگ‌ها سبز می کند. شاخه‌ها به تعداد زیاد و افراشته سبز می کنند و تاج متراکم برای درخت ایجاد می کنند. پوست درخت مسن شیارهای دارای فراوان. برگ ها مرکب یک بار شانه ای‌ای و تعداد برگچه ها از 5 تا 7 بوده ولی بیش از 9 تا نیست. محور اصلی برگ دارای بال باريکی که گاهی تا انتهای دمبرگ نيز ادامه می‌يابد. اختلاف این زیرگونه در برگچه ها است. برگچه ها چرمی و غشایی و کوچکتر بوده و مستطیلی کشیده به طول تا 4 سانتیمتر و بندرت بیشتر تا 8 سانتیمتر و عرض 5/1 تا 2 سانتیمتر و بندرت تا 3 سانتیمتر دارند. حاشیه برگچه ها محدب بوده و در دو طرف برگچه ها کرک های کوتاه وجود دارد. همچنین میوه شفت کوچکتر بوده عرض میوه بیشتر از طول آن است. گل هاتک جنس و درخت دو پایه که هر دو گل ریز و سبز رنگ می باشند. گل آذين نر و ماده هر دو خوشه مرکب می باشد. میوه های شفت صورتی رنگ که فقط در درختان ماده تشکیل می گردد، میوه آب‌دار و چرب و عرض میوه بیشتر از طول آن است. درختان بالای 10 سال تولید میوه می کنند. این میوه ها توسط افراد محلی جمع آوری و به صورت تازه یا پس از بو دادن به عنوان آجیل استفاده می شود. درختی کند رشد که در این منطقه طرح، درختان مسن از آن در مناطق کوهستانی دیده شد. این گونه بومی منطقه ایران و توران بوده و در منطقه مدیترانه نیز پراکندگی دارد. این گونه مناسب برای احیای پوشش جنگلی در ارتفاعات منطقه است. از این گونه شیره نباتی معروف سقز بعد از تیغ زدن پوسته درخت جمع آوری می گردد که مصرف دارویی دارد. روی برگ های این درخت شته گال‌زا زندگی می کند که ایجاد گال‌های بزرگ و رنگین می نماید و در داخل آن حشرات نابالغ زندگی می کنند. در کشورهای اکراین و آمریکا به علت مقاومت زیاد به خشکی و سرما در این گونه، آن‌را برای پایه پیوندک پسته استفاده می کنند.

راهنمای نمودار فنولوژی

نمودار فنولوژی

وضعیت پراکندگی در ایران  :

گرگان، گیلان، آذربایجان، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، کرمان، خوزستان، تهران

 پراکندگی جغرافیایی :

عراق، ایران، ترکیه، قفقاز
Pistacia atlantica Subsp. mutica (Fish. & C. A. Mey.) Rech. F.

 گونه

 :

پراکندگی ایران

پراکندگی گونه

Pistacia atlantica Subsp. mutica (Fish. & C. A. Mey.) Rech. F.

در منطقه حفاظت شده کرکس

منابع :   

ثابتی، ح. 1353. جنگل ها، درختان و درختچه های ایران. سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی. صفحه 517.
خاتم ساز، م. 1367. فلور ایران. تیره پسته Anacardiaceae. موسسه تحقیقات جنگل ها ومراتع کشور. شماره 3. صفحه 14.
مظفریان، و. 1383. درختان و درختچه های ایران.فرهنگ معاصر. صفحه 20.
Rechinger, K.H. 1969. Flora. Iranica, Anacardiaceae. No. 63. P. 4.

ارتقاء امنیت وب با وف بومی