Skip to main content
x

نام علمی :

Ajuga chamaecistus Ging. ex Benth.

نام فارسی :

مشکک

خانواده :

Lamiaceae

نام عربی :

صنوبرالارض، عرصف

2n :  

نام انگلیسی :

Ground pine, Bugle

نام فرانسوی :

Bugle petit-pin

 

 

نوع رویشگاه :

مناطق ایران و تورانی

 

 

ارزش کاربری :

علوفه ای
دارویی

 

 

 نوع خاک :

گچی
قلوه سنگی

 

 

توپوگرافی  :

دره
شیب های تند

 

 

اکوسیستم :

مناطق استپی

 

 

شماره شناسه  :

71

 

 

وضعیت تهدید :

توصیف گونه :

گیاه خشبي و بوته ای که عطرافشاني بوي مشک با تمام بخش های آن صورت می گیرد. ساقه هاي ضخيم سفيد دارد و ارتفاع گیاه به 10 تا 40 سانتی متر می رسد. ساقه ها در قاعده ضخيم شده و کم شاخه است. تاج آن باز، تقسیمات ساقه از قاعده و بوته بسيار پرشاخه می گردد. تقریباً همه شاخه ها سخت شده و سرانجام  خاري می شوند. برگ ها بيضوي يا مستطيلي يا نیزه ای يا خطي بوده و حاشیه کامل يا دندانه دار و به ندرت لوب دار است. در برخی برگ ها دو يا سه بار شانه ای بخش می باشد. برگ پوشیده از کرک می گردد و یا بدون کرک، در صورت کرکدار بودن، کرک ها نمدي يا کرک هاي مويي است. برگ های همراه گل ها از گل ها بلندتر هستند. کاسه گل 6 تا 15 میلی متر طول دارد ولی بعد از لقاح در حالت ميوه رشد کرده و بزرگتر می گردد، دندانه هاي کاسه گل طول های متفاوت دارند. جام گل تقريباً سفيد يا سفید مایل به زرد، که رگه هاي ارغواني رنگ که در سطح بيروني جام همراه با کرک هاي کوتاه تنک می گردد، لوله جام در مقايسه با کاسه گل تنوع شکلی بیشتری هست. لوب بالايي جام در جهت عرضي سربریده است و لوب پاييني سه لوب پهن دارد. پرچم ها از جام بيرون آمده اند. میوه فندقه می باشد که به اشکال متنوع مشبک چروکيده، با حفره هاي بزرگ دیده می شود. این گونه بومی ایران بوده و جزو گیاهان داروئی منطقه محسوب می گردد. مواد مستخرجه از برگ های این گیاه نشان داده که 44 نوع ترکیبات مختلف از آن می توان استحصال نمود که خواص دارویی دارند. بررسی های نوین، تأئید استفاده دارویی این گونه را به اثبات رسانده است. مواد مستخرجه از اندام های هوایی گیاه تأثیر گسترده بیولوژیکی، اثرات ضد باکتریایی و میکروبی دارد. روغن عصاره محلول آبی استخراج شده از این گیاه دارای ترکیبات مختلف است که در 93/3% روغن به دست آمده، 8 ترکیب متفاوت شناسائی گردید که مهمترین آنها عبارتند از: p-cymene (34/5 %), β-pinene (18/0 %), α-phellandrene (17/8 %) و α-pinene (15/2 %). این گونه مرتعی است و دام از آن استفاده می کند. چرای مفرط باعث حذف شدید شاخ و برگ آن می گردد. گیاه مقاوم به چرای مفرط نیست و چرای مفرط موجب خشک شدن گیاه در سال های بعد می گردد. باید در هر سال کمتر از 50% تولید هر سال جاری انجام  گیرد تا به بوته لطمه وارد نشود. در صورت برداشت تا 75 بوته در معرض خشک شدن قرار می گیرد.

 

 

 

 

نمودار فنولوژی

Ajuga chamaecistus - Lamiaceae

وضعیت پراکندگی در ایران  :

بختياري، آذربايجان، كردستان، تهران،همدان، لرستان، كرمانشاه

 پراکندگی جغرافیایی :

ترکیه-آناتولی، ایران، افغانستان، قفقاز، تاجکستان.

 گونه

 :

Ajuga chamaecistus Ging. ex Benth.

پراکندگی ایران

Ajuga chamaecistus - Lamiaceae

پراکندگی موته

Ajuga chamaecistus - Lamiaceae

منابع :   

Boissier, E. 1879. Flora Orientalis. Vol 4. P. 801.
Rechinger, K.H. 1982. Flora. Iranica, Labiatae. No. 150. P. 15.
Shishkin, B.K., Yuzepchuk, S.V. 1976. Flora of the USSR. English translated. Vol. XX. P. 27.

ارتقاء امنیت وب با وف بومی