گیاه علفی یکساله با ساقه‌های خزنده و بالارونده. ساقه‌ها زاویه‌دار با کرک های زبر. برگ ها بیضوی 12 تا 18 سانتیمتر طول و 3 تا 8 لوب که لوب ها کند می باشند، برگ ها در هر دو طرف دارای کرک های زبر بلند است. دمبرگ ها تقریباً هم طول برگ ها. کاسبرگ ها پخش و باز هستند. گلبرگ ها به هم پیوسته به طول 5/2 سانتیمتر که انتهای گلبرگ ها لوب دار و لوب ها مستطیلی تا نیزه ای‌ای. پرچم ها 3 تا 4 میلیمتر طول دارند که به دو تا به هم چسبیده و سومی آزاد می باشد. گل های ماده منفرد و در محور برگ ها با تخمدان برجسته و استوانه‌ای شکل مودار یا با پوشش پشمی متراکم، میوه در این گیاه سته کدوئی که پوست آن در جوانی کرک‌دار ولی با رسیدن میوه صاف می شود. میوه خیار مزرعه‌ای به طول 10 تا 15 سانتیمتر ولی خیار گلخانه ای اندازه‌های مختلف متناسب با واریته آن دارد که از 15 تا 25 سانتیمتر و گاهی بیشتر متفاوت است. برخی از واریته های خیار گلخانه ای بکرزا هستند که تلقیح کیفیت میوه تولیدی را کاهش می دهد. اما جدا بودن گل نر و ماده تلقیح با حشرات و یا باد را برای آنها الزامی می نماید و در غیر این صورت میوه‌ای تشکیل نمی گردد. از نظر گیاه شناسی میوه نارس برای مصرف تازه برداشت می شود میوه سبز رنگ ولی میوه رسیده برای تولید بذر زرد مایل به قهواه‌ای رنگ می گردد. میوه دارای تعداد زیادی بذر است. خیار را در باغچه‌های منازل و یا در مزارع کوچک می‌کارند و مازاد مصرف خانگی را در محل به فروش می‌رسانند. در موته کشت گلخانه ای آن در سطح وسیع وجود دارد که تولید برای مصرف به شهرهای بزرگ ارسال می گردد. خیار به صورت تازه خوری مصرف بسیار بالایی در منطقه و ایران دارد. همچنین برای صنایع غذایی یکی از گیاهان مهم و صادراتی است. نیاز آبی گیاه زیاد بوده و لذا در شرایط مزرعه مصرف آب آن برای تولید محصول قابل توجه می باشد.