درختی همیشه سبز کوچک مدیترانه‌ای که در اثر شرایط نامناسب زراعی به درختچه نیز تبدیل می گردد. تنه اصلی آن راست و کوتاه ولی شاخه‌های آن تا ارتفاع 10 تا 15 متر رشد می کنند. تنه اصلی درختان مسن دارای قطر زیاد بوده و به بیش از یک متر هم می رسد. پوست تنه درخت مسن پیچ خورده‌گی دارد. این درخت اغلب پر شاخه بوده و انشعابات زیادی در داخل تاج درخت تولید می کنند که دارای پوست سبز ولی با مسن شدن شاخه‌ها رنگ آنها به سبز خاکستری تبدیل می شود. سطح برگ ها سبز تیره و سطح زیرین آنها سبز نقره‌ای و برگ به شکل مسطتیلی-نیزه ای‌ای بوده و چرم مانند که طول برگ ها از 4 تا 8 سانتیمتر و عرض آنها 1 تا 2 سانتیمتر می رسند. برگ ها دارای دمبرگ کوتاه هستند. گل هاکوچک و پر مانند سفيد رنگ 2 پرچم با بساک 2 قسمتی دارند که بر روی شاخه‌های دو ساله در محور برگ ها تشکیل می گردد که در گل آذین خوشه‌ای تشکیل می گردند. ميوه شفت کوچک به رنگ سبز که پس از رسیدن بنفش رنگ می گردد. میوه ها تخم مرغي شکل و به قطر 1 تا 2 سانتیمتر و برخی تا 2/5 سانتیمتر هم می رسد. در پایه های وحشی اندازه میوه ها کوچک تر از واریته های کشت شده در باغات هستند. میوه زیتون در مراحل رنگ سبز تا ارغوانی برداشت می شود. زیتون‌های سیاه رنگ کنسروی با روش‌های شیمیایی و با استفاده از املاح سولفات آهن به رنگ سیاه در می‌آیند. میوه زیتون دارای هسته‌ای سفت که برای به دست آوردن کولتیوارهای جدید آن‌را می‌کارند ولی روش تکثیر معمولی زیتون، غیر جنسی و با قلمه زدن یا پاجوش می باشد. این گونه 6 زیر گونه و تعداد زیادی کولتیوارهای مختلف دارد که تحت کشت قرار می گیرند. در منطقه گیلان، زنجان و گرگان در باغات وسیع و اقتصادی این گونه به چشم می‌خورد. در مناطق مختلف در شهرها مثل تهران، اصفهان، سمنان و خراسان و ... برای فضای سبز کشت می گردد و جالب اینکه در زاگرس مثلاً در استان چهارمحال و بختیاری یا ایلام به صورت پایه های وحشی با سن چند هزار سال وجود دارد. میوه استفاده خوراکی و دارویی و برگ ها برای تعلیف دام و حیات وحش استفاده زیادی دارد. روغن زیتون یکی از بهترین روغن های نباتی است که سالیانه مقادیر قابل توجهی از آنرا برای رفع کمبود مصرف داخلی، از خارج وارد می نمایند.