Skip to main content
x

نام علمی :

Beta vulgaris L. var. rosa.

نام فارسی :

چغندر لبویی

خانواده :

Chenopodiaceae

نام عربی :

بنجر

2n :  

نام انگلیسی :

Beet

نام فرانسوی :

Betterave

 

 

نوع رویشگاه :

مناطق ایران و تورانی

 

 

ارزش کاربری :

دارویی
تغذیه ای
صنعتی

 

 

 نوع خاک :

آهکی
قلوه سنگی

 

 

توپوگرافی  :

دشت

 

 

اکوسیستم :

مناطق استپی

 

 

شماره شناسه  :

515

 

 

وضعیت تهدید :

توصیف گونه :

گياه يکساله و یا دو ساله با ریشه غده ای به ارتفاع 45 تا 120 سانتيمتر که برای تولید چغندر لبوئی قرمز آنرا می کارند. کلیه اندام های این واریته قرمز رنگ است. برای این هدف پرورش گیاه به صورت یکساله انجام می گیرد و برای تولید بذر پروش دوساله دارد. اندام های گیاه بدون کرک و يا با کرک هاي پراکنده، ساقه گلدهنده شياردار. برگ های قاعده اي به طول تا 50 سانتيمتر که آرایش طوقه ای دارد. برگ ها نيزه اي، تخم مرغي و يا بيضوي، نوک کند؛ دمبرگ به طول 15 سانتيمتر. برگهاي ساقه اي که در سال دوم بر روی ساقه گلدهنده ظاهر می گردند، کوچکتر از برگ های طوقه ای می باشند. برگ ها از پائین ساقه به طرف بالای ساقه کوچکتر می گردد. گل آذين به طول 20 تا 60 سانتيمتر، با انشعابات سنبله مانند به طول تا 20 سانتي متر. گلها بي دمگل، اغلب 3 تا 5 تايي؛ برگه های واژنيزه اي، قاشقي، نيزه اي و يا خطي در پايين گل آذين برگي شکل و بزرگ و در بالاي گل آذين کوچکتر می گردند. پرچمها به طول 0/2 تا 0/5 ميليمتر حداکثر تا نصف گلپوش. تعداد کلاله ها 3 تا. اين گونه برای استفاده از ريشه آن كشت مي گردد. در منطقه براي مصارف شخصي با سطح محدود كشت مي شود. از زمان های بسیار قدیم از این گونه استفاده های خوراکی و داروئی می گردد. برگ ها و ریشه چغندر لبوئی به صورت پخته بخار پز یا آب پز و یا سوپ، یا برگ خام در سالاد مصرف خوراکی دارد. این گونه را در مزارع بزرگ کشت کرده و از آن برای خوراک دام و یا در صنعت قند سازی نیز استفاده می کنند. در طب سنتی از برگ و ریشه این گیاه برای درمان انواع بیماری ها از قبیل یبوست، مرهم زخم، اختلالات هضم غذا، مشکلات عصبی و خونی تجویز می کنند. بررسی های اخیر وجود مواد ضد سرطانی را در چغندر قرمز تائید می نماید. وجود رنگ دانه های بتانین در ریشه به عنوان Oxidative stress در اروپا سالیان مدیدی است که استفاده می شود. تمام اندام های گیاه دارای مواد اسید اگزالیک سمی است که در مصرف زیاد احتمال مسمومیت دارد.

 

 

 

 

نمودار فنولوژی

Beta vulgaris var. rosa - Chenopodiaceae

وضعیت پراکندگی در ایران  :

کشت شده در مناطق سردسیر ایران

 پراکندگی جغرافیایی :

این گونه بومی منطقه مدیترانه و آسیای صغیر است و در ایران و در اکثر مناطق جهان کشت شده است.

 گونه

 :

Beta vulgaris L. var. rosa.

پراکندگی ایران

Beta vulgaris var. rosa - Chenopodiaceae

پراکندگی موته

Beta vulgaris var. rosa - Chenopodiaceae

منابع :   

Komarov, V.L. 1970. Flora of the USSR. English translated. Vol. VI. P. 36.

ارتقاء امنیت وب با وف بومی