Skip to main content
x

نام علمی :

Chrozophora tinctoria (L.) Juss.

نام فارسی :

گیاه تورنسل

خانواده :

Euphorbiaceae

نام عربی :

زُریج

2n :  

نام انگلیسی :

Dyer's Croton, Giradol

نام فرانسوی :

Tournesole, Maurelle

 

 

نوع رویشگاه :

مناطق ایران و تورانی

 

 

ارزش کاربری :

صنعتی

 

 

 نوع خاک :

آهکی
ماسه ای

 

 

توپوگرافی  :

دشت

 

 

اکوسیستم :

مناطق بیابانی
مناطق استپی

 

 

شماره شناسه  :

267

 

 

وضعیت تهدید :

توصیف گونه :

گياه يکساله با ساقه و شاخه هاي راست گسترده کاهی افراشته، پوشیده از کرک هاي خادار و کرک نمدي می باشند. رنگ گیاه سبز مایل به قرمز. گیاه خوابیده رشد می کند که تا ارتفاع 10 سانتی متر می رسد ولی در شرایط خوب می تواند تا 60 سانتی متر رشد کند و شاخه های افراشته تولید نماید. برگ ها زبر و چرمی پوشیده از کرک هاي خادار مخملي است. برگ ها لوزي يا تخم مرغي و گاهی مثلثی، نوک تیز و گاهی نوک کند، در قاعده گوه ای پهن يا گرد، حاشیه برگ دندانه دار يا در بخشي بدون دندانه، گاهی موج دار، طول برگ 4 تا 6/5 و عرض 3 تا 5 سانتی متر. دمبرگ بلند گاهی هم طول برگ متغییر از 3 تا 6 سانتی متر. گل آذين سیاتیوم ، به طول 1/2 تا 1/5 سانتی متر. گل هاي نر در بخش فوقاني گل آذين قرار دارند و تقريباً بدون دمگل می باشد و تعداد کاسبرگ ها 5 تا. کاسبرگ ها ،نیزه ای و نوکدار. گلبرگ ها کمي بلندتر از کاسبرگ ها و در سطح خارجي پوشيده از فلس های سپري مايل به سفيد. پرچم ها دو رديفي، معمولاً 10 تايي که میله ها در بيشتر طول به هم پيوسته و کیسه های بساک مورب. گل هاي ماده با دمگلي به طول حدود 4 میلی متر که به تعداد 1 تا 4 تايي روي دمگل کوتاه قرار دارند. کاسبرگ گل های ماده خطي باريک و گلبرگ آنها کوتاه تر از کاسبرگ ها، خطي باريک می باشند. تخمدان پوشیده از فلس های زیاد، خامه ها عميقاً دو قسمتي. میوه ها 3 قسمتي به طول 6 میلی متر، به قطر 8 تا 9 میلی متر، فلس دار – غده دار، دم میوه واژگون که میوه به طرف زمین قرار می گیرد. دانه ها به طول 4 تا 5 میلی متر، کم و بيش سه رأسي، روی پوست آنها زگيل فراوان و زبر وجود دارد. از گل، میوه و شیره گیاه رنگ های قرمز و آبی خوراکی تهیه می شود. در طب سنتی ایران کاربرد ندارد اما در مصر این گونه داروئی است ولی توضیحی برای مصرف و اثرات درمانی ذکر نشده است. در آفریقا تمام اندام های هوائی یا ساقه های کوبیده و له شده برای مرهم زخم استفاده می نمایند. دراتیوپی، دم کرده دانه ها و برگ ها برای مسهل مصرف می شود. همچنین در عربستان، پاکستان و هند، همه گیاه برای تصفیه خون و یرقان تجویز می گردد. در مطالعاتی از اندام های هوائی گیاه 5 ترکیب گلیکوزید فلاونوئید جدا کرده اند که یکی از این مواد به نام chrozophorin انحصاری این گونه می باشد.  

 

 

 

 

نمودار فنولوژی

Chrozophora tinctoria - Euphorbiaceae

وضعیت پراکندگی در ایران  :

كردستان، تهران، همدان، لرستان، بختياري، فارس، سیستان

 پراکندگی جغرافیایی :

ایران، افغانستان، پاکستان، بالکان، ترکیه-آناتولی، مدیترانه.

 گونه

 :

Chrozophora tinctoria (L.) Juss.

پراکندگی ایران

Chrozophora tinctoria - Euphorbiaceae

پراکندگی موته

Chrozophora tinctoria - Euphorbiaceae

منابع :   

Rechinger, K.H. 1964. Flora. Iranica, Euphorbiaceae. No. 6. P. 6.
Shishkin, B.K. 1974. Flora of the USSR. English translated. Vol. XIV. P. 290.

ارتقاء امنیت وب با وف بومی