گیاه یک ساله یا دوساله است که ساقه های آن تا ارتفاع 30 تا 80 سانتیمتری رشد می کنند. ساقه ها افراشته، ساده و منشعب می باشند که انشعابات از قاعده و نیز در قسمت های بالای ساقه ها به وجود می آیند. ساقه ها بدون کرک هستند یا معمولاً با کرک های مایل به خاکستری و ستاره ای شکل و یا کرک های ساده در قسمت پایین شاخه ها پوشیده اند. قسمت بالای ساقه بدون کرک شونده است. برگ های قاعده ای دمبرگ بلند دارند. این برگ ها 2 یا 3 بار شانه ای بخش هستند که قطعات آن خطی می باشند. برگ های ساقه ای کم و بیش بدون دمبرگ بوده و 2 بار شانه ای بخش می باشند. گاهی این برگ ها فقط شانه ای بخش معمولی هستند. گل ها در گل آذین بلند و خوشه ای مجمتع شده اند. گلبرگ ها به ندرت 2 و معمولا 2/5 تا 4 میلیمتر طول و 0/5 تا 1 میلیمتر عرض دارند. گلبرگ ها زرد کم رنگ و کمی بلندتر از کاسبرگ ها می باشند. دم میوه گسترده یا افراشته تا راست، به طول 5 تا 15 میلیمتر می باشد. میوه خورجین به طول 1/3 تا 3/5 سانتیمتر و عرض 0/5 تا 1 میلیمتر، راست و مستقیم و یا کمی خمیده است که گره گره ای می باشد. این گونه در منطقه وسیع تولید گندم جهان قابلیت تکثیر دارد و معمولاً در این مناطق به عنوان علف هرز می روید. خامه در این گیاه خیلی کوتاه است. این گونه از گیاهان دارویی سنتی است که استفاده از بذر آن در ایران شناخته شده می باشد و تقریباً در همه جا از آن به صورت شربت تخم خاکشیر مصرف می کنند. در دیگر کشورها، علاوه بر بذر، از برگ های تازه آن به صورت پخته و یا خام، در سالاد هم مصرف می گردد. هم چنین می توان بذر آن را آرد کرده و در خمیر خبازی مصرف نمود. بررسی های اخیر به وجود ترکیبات مختلف برای بیماری های ضد آسم، ضد سرفه، محافظ مخاط، تقویت قلب و... در منابع مختلف خارجی اشاره کرده اند. در مطالعه دیگر، ترکیبات فلاونوئیدهای جدید از این گونه استخراج گردیده که کاربرد دارویی آنتی بیوتیکی دارند. از دیگر مصارف برگ خاکشیر، مخلوط کردن برگ ها با دانه های ذرت جهت حفاظت در برابر آفات انباری است.