Skip to main content
x

نام علمی :

Lepidium sativum L.

نام فارسی :

شاهی، ترتیزک

خانواده :

Brassicaceae

نام عربی :

رَشاد، رَشاد بَساتین

2n :  

Bo:16,24; Ch: 24,32

نام انگلیسی :

Garden cress, Water cress, Tongue-grass

نام فرانسوی :

Passerage cultivée, Cresson alénois

 

 

نوع رویشگاه :

مناطق ایران و تورانی
مناطق اروپایی سیبریایی

 

 

ارزش کاربری :

دارویی
تغذیه ای

 

 

 نوع خاک :

آهکی
قلوه سنگی

 

 

توپوگرافی  :

دشت

 

 

اکوسیستم :

مناطق استپی

 

 

شماره شناسه  :

592

 

 

وضعیت تهدید :

توصیف گونه :

گياهي است علفي، يکساله، بدون کرک يا کرکدار و 20 تا 50 سانتيمتر ارتفاع دارد. ساقه منفرد و راست و در بالا منشعب است. برگ ها ساده و متناوب هستند. برگهاي قاعده اي واژ تخم مرغی و دمبرگدار هستند، به سرعت پژمرده می شوند و پهنک آنها به طور نامنظم شانه اي یا لوبدار و یا 1 تا 3 بار شانه ای بخش و به ندرت تنها دندانه دار است. برگهاي ساقه اي دارای بریدگی کمتر و قطعات مستطيلی-خطي می باشند. برگهاي بالائي خطی، کامل و نوک تیز هستند. گل آذین پانیکولی و خوشه های گلدار کاملا کشیده و تنک می باشند. محور گل آذین کاملا بدون کرک است. دمگل استوانه ای، بدون کرک و یک دوم تا یک سوم طول میوه است. گل ها منظم و دارای 4 کاسبرگ و 4 گلبرگ می باشند که دو به دو روبه روی هم قرار می گیرند. کاسبرگها در قاعده فاقد کیسه هستند. گلبرگها سفيد رنگ يا سوسنی و به طول 2 تا 3 میلیمتر می باشند. ميوه خورجينک شکوفا، بيضوي پهن یا تخم مرغی-دایره ای، نوک چالدار و به طول 5 تا 6 و عرض 4 تا 5 ميليمترمی باشد. خورجینک از میانه یا یک سوم پایینی به طرف راس بالدار است. دم ميوه به طول 2 تا 3 ميليمتر و برخاسته است. بذرها دو عدد، تخم مرغی شکل و تنها کمی مسطح، تقریبا صاف، در نوک بدون فرورفتگی و به رنگ قرمز مایل به قهوه ای هستند. این گونه در عرصه های طبیعی، حاشیه مزارع و اراضی کشاورزی رویش دارد و به صورت زراعی نیز کشت می شود. بهترین رشد گیاه در خاکهای مرطوب و سایه است. در زراعت دو واریته از این گونه شناخته شده است که با برگهای صاف و چین دار از هم تفکیک می شوند. در فصل بهار گیاه تازه برای درست کردن سالاد یا به عنوان چاشنی سایر سالادها مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه ادرار آور و ضد اسکوربوت ( بیماری کمبود ویتامین C ) است و همچنین حاوی ماده ای تلخ مزه بنام لپیدن (lepidene) است که برای پایین آوردن تب های بالا مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه توسط دامها چرا می شود و برای تهیه عسل در درجه دوم اهمیت قرار دارد. در برخی کشورها نهال گیاه به همراه نهال خردل در فصل بهار برای تهیه ساندویج مورد استفاده قرار می گیرد.

 

 

 

 

نمودار فنولوژی

Lepidium sativum - Brassicaceae

وضعیت پراکندگی در ایران  :

گيلان، گرگان، مازندران، اصفهان، آذربايجان، خوزستان، كرمان، بلوچستان، تهران

 پراکندگی جغرافیایی :

ایران، افغانستان، پاکستان، عراق، ترکمنستان. کشت شده در اغلب مناطق.

 گونه

 :

Lepidium sativum L.

پراکندگی ایران

Lepidium sativum - Brassicaceae

پراکندگی موته

Lepidium sativum - Brassicaceae

منابع :   

Boissier, E. 1867. Flora Orientalis. Vol I. P. 364.
Rechinger, K.H. 1968. Flora. Iranica, Cruciferae. No. 57. P. 64.

ارتقاء امنیت وب با وف بومی